Δεν έχει τέλος η νομιμοποίηση αυθαιρέτων. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έδωσε σήμερα την όγδοη παράταση στις προθεσμίες υπαγωγής στον ισχύοντα νόμο 4178/13, καταθέτοντας παράλληλα στη Βουλή έναν νέο νόμο για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων, ο οποίος είχε τεθεί σε διαβούλευση πριν από έναν χρόνο. 

Υπό τον τίτλο «Έλεγχος και προστασία του δομημένου περιβάλλοντος» περιλαμβάνει ρυθμίσεις που καλύπτουν ευρεία θεματολογία, από την ακύρωση μεταβιβάσεων, μισθώσεων και παραχωρήσεων αυθαιρέτων και την ταυτότητα κτιρίου έως τη δόμηση σε ρέματα και τη νομιμοποίηση αυθαίρετων κτισμάτων. Η γενικότερη φιλοσοφία είναι μείωση των παραβόλων και των προστίμων για τα αυθαίρετα, υπό προϋποθέσεις και αύξηση των δόσεων.

Ειδικότερα, το ενιαίο ειδικό πρόστιμο μειώνεται:

α) κατά 20%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις νέες ρυθμίσεις έως την 08/12/2017.

β) κατά 10%, εφόσον υπαχθεί από την 09/12/2017 έως την 08/06/2018.

γ) κατά 10% στις περιπτώσεις που υποβληθεί μελέτη στατικής επάρκειας ταυτόχρονα με τη δήλωση υπαγωγής

Αντίθετα, το ενιαίο ειδικό πρόστιμο, αυξάνεται:

α) κατά 10%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις νέες διατάξεις από την 09/06/2018 έως την 08/12/2018.

β) κατά 20%, εφόσον η νομιμοποίηση γίνει μετά την 09/12/2018.

γ) κατά 10% αν βρίσκεται σε περιοχές προστασίας για τις οποίες έχει εκδοθεί και ισχύουν ΠΔ καθορισμού όρων δόμησης.

Σε περίπτωση που για την υπαγωγή αυθαιρέτων κατασκευών και χρήσεων ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες εργασίες στατικής ενίσχυσης (βάσει στατικής μελέτης μηχανικού), το ενιαίο ειδικό πρόστιμο, μειώνεται κατά:

α) 60% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 3

β) 50% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 2

γ) 30% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 1.

Εάν ολοκληρωθούν εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης (βάσει μελέτης αρμόδιου μηχανικού), το ενιαίο ειδικό πρόστιμο, μειώνεται έως:

α) 50% για υπερβάσεις έως 250 τ.μ. σε οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες με χρήση κατοικίας και έως 500 τ.μ. σε οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες με άλλες χρήσεις πλην κατοικίας.

β) 30% για μεγαλύτερες υπερβάσεις

Το πρόστιμο θα καταβάλλεται σε 80 μηνιαίες δόσεις. Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής της μηνιαίας δόσης, το ανεξόφλητο ποσό θα προσαυξάνεται κατά 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης. Για εφάπαξ καταβολή έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επομένου μήνα της ημερομηνίας υπαγωγής, παρέχεται έκπτωση 20% του προστίμου. Εάν καταβληθεί το 30% του συνολικού ποσού του προστίμου, έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επομένου μηνός της ημερομηνίας υπαγωγής η έκπτωση θα είναι 10%.

Στο νομοσχέδιο παραμένει η διάταξη η οποία είχε προκαλέσει τεράστιες αντιδράσεις όταν το νομικό κείμενο είχε τεθεί για πρώτη φορά σε διαβούλευση.

Σύμφωνα με αυτή, απαγορεύεται και είναι απολύτως άκυρη η μεταβίβαση ή η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο, στο οποίο έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή, ή έχει εγκατασταθεί αυθαίρετη αλλαγή χρήσης. Στην απαγόρευση εμπίπτει και η εισφορά ακινήτου σε εταιρεία.

Επίσης δεν επιτρέπεται η μίσθωση και η παραχώρηση ακινήτων στα οποία υπάρχει αυθαίρετη κατασκευή ή έχει εγκατασταθεί αυθαίρετη αλλαγή χρήσης.

Εξαιρούνται τα ακίνητα, στα οποία έχουν εκτελεστεί αυθαίρετες κατασκευές ή έχουν εγκατασταθεί αυθαίρετες χρήσεις:

α) που υφίστανται προ της 30-11-1955, ημερομηνίας ισχύος του από 9-8-1955 Β. Δ/τος ή

β) που έχουν απαλλαγεί από την κατεδάφιση, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 720/1977 (Α’ 297) ή

γ) που έχουν εξαιρεθεί από την κατεδάφιση, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 16 του ν. 1337/1983 (Α’ 33) ή της παρ. 8 και παρ. 10 του άρθρου 9 του ν. 1512/1985 (Α’ 4) ή

δ) που έχει ανασταλεί η κατεδάφιση, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 15, 16, 20 και 21 του ν. 1337/1983 (Α’ 33), όπως ισχύουν, χωρίς όμως να έχει απορριφθεί με απόφαση του αρμοδίου κατά περίπτωση οργάνου η αίτηση για την εξαίρεση από την κατεδάφιση ή

ε) που έχουν εξαιρεθεί από την κατεδάφιση, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 3399/2005 (Α’ 255) ή

στ) που έχει περατωθεί η διαδικασία διατήρησης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3775/2009 (Α’ 122) ή του ν. 3843/2010 (Α’ 62) και για το χρονικό διάστημα που προβλέπεται σε αυτές η να έχει περατωθεί η διαδικασία της διατήρησης υπό τις προϋποθέσεις του παρόντος

ζ) που έχει περατωθεί η διαδικασία καταβολής του ενιαίου ειδικού προστίμου ή έχει καταβληθεί ποσοστό 30% του ενιαίου ειδικού προστίμου εφόσον ορίζεται κατά τις διατάξεις του παρόντος και κατά τις διατάξεις του ν. 4014/2011 (Α’ 209) και του ν. 4178/2013 (Α’ 174) υπό τις προϋποθέσεις του παρόντος νόμου.

Στις περιπτώσεις υδατορεμάτων που απεικονίζονται σε παλαιότερα εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια (του ν. 880/1979) και τα οποία έχουν διευθετηθεί με τεχνικά έργα κλειστής διατομής, επιτρέπεται η δόμηση στο οικοδομήσιμο τμήμα των όμορων οικοδομικών τετραγώνων με τους όρους δόμησης της περιοχής.

Προϋπόθεση τα τεχνικά έργα να βρίσκονται κάτω από εγκεκριμένους και διαμορφωμένους κοινόχρηστους χώρους του ρυμοτομικού σχεδίου και να έχουν κατασκευαστεί βάσει μελέτης αρμόδιας υπηρεσίας ή φορέα.